اخیرا دانشمندان در هورنساند در سوالبار، مجمعالجزایری در اقیانوس منجمد شمالی متعلق به نروژ، دیدند که یک خرس قطبی گوزنی را داخل آب شکار کرد، آن را به ساحل کشاند و خورد.
ویدیویی که دانشمندان از این صحنه ضبط کرده بودند بارها و بارها در اخبار و رسانههای اجتماعی همخوان شد. دو روز بعد، همان خرس در نزدیکی لاشه گوزن شکارشده دیگری مشاهده شد.
از آنجا که خرس قطبی شکارچی ماهر پستانداران دریایی است و موارد معدودی از شکار گوزن توسط این حیوان به ثبت رسیده است، گزارشهایی درباره چرایی این شکار نامعمول منتشر شده است. مطلبی که کانورسیشن در این زمینه منتشر کرده در پی میآید.
مشاهده اخیر دانشمندان، اولین در نوع خود از جهت ثبت جزئیات شکار موفقیتآمیز گوزن سوالبار توسط خرس قطبی است.البته پیشتر و در بین سالهای ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۹، ۱۳ مورد دیگر از اینگونه شکار در سوالبار نروژ گزارش شده بود.
اما این مشاهدات بههیچوجه اولین موارد در دست از تغییر رژیم غذایی خرس قطبی نیست. خرس قطبی معمولا، در ماههایی که آب دریا منجمد است، فُک شکار میکند. اما دانستن اینکه این جانور در ماههای کمغذاتر تابستان از منابع غذایی دیگری تغذیه میکند، دههها قدمت دارد. خرسها در این وقتها سراغ تخم پرندگان دریایی میروند و یا از مرکز زباله و بازیافت «چرچیل دامپ» در «هادسن بِی» سر در میآورند. با وجود این، شمار گزارشها مبنی بر تغذیه زمینی آنان طی سالهای اخیر بیشتر شده است.
خرسهای قطبی از خوردن جانوران مختلف تا گاهی چریدن و یا ناخنک زدن به مراکز انباشت زباله را امتحان کردهاند و گاهی به خوراکشان تبدیل کردهاند.
اما دوام آوردن این راهبرد جستجوی غذا در ساحل، در درازمدت نامعلوم به نظر میرسد. در پژوهشی دیگر، محققان دریافتند که انرژی که خرس از خوردن تخم پرندگان به دست میآورد بهاندازهای که تصور میشد نیست؛ چرا که آنان احتمالا برای پیدا کردن تخم انرژی بیشتری مصرف میکنند تا اینکه از تغذیه از آن انرژی بگیرند. تحقیقات دیگر نیز نشان میدهد که مصرف خوراکهای زمینی برای جبران فرصت کمتر شکار بر روی دریای یخبسته، برای این حیوان کافی نیست.
تهدید گرمایش زمین
خرس قطبی بهگونهای تکامل یافته است که در شکار پستانداران دریایی زبردست باشد. تغذیه خرس قطبی به طعمههای روی یخ دریا، اغلبفُک حلقهدار و فک ریشدار، بهعبارتی رژیم غذایی سرشار از چربی، وابسته است. در نتیجه، تهدید گرمایش زمین برای خرس قطبی بسیار جدی است.
با افزایش دمای جهانی، یخ دریای شمالگان در تابستان زودتر آب میشود و آب آن در زمستان دیرتر یخ میبندد؛ هر چه دوران بدونیخ طولانیتر شود، خرس قطبی باید مدت بیشتری را روی زمین و بدون دسترسی به منبع اصلی غذایش سپری کند.
البته عوامل دیگری نیز در بدتر شدن وضعیت برای خرس قطبی دخیلاند. بر اساس یک پژوهش جدید، خرسهای قطبی از آنچه که پیشتر فکر میشد، به انرژی بیشتری نیاز دارند. با داشتن زمان کمتر بر روی یخ دریا و بهعبارتی مصرف شکار فُک کمتر، خرس قطبی انرژی کم میآورد که این خود به افزایش موارد بیشتر مرگومیر این جانور منتهی میشود. وزش شدیدتر بادهای شمالگان هم میتواند شکار فک برای خرس قطبی را سختتر کند.
با در نظر گرفتن گرمایش زمین، افزایش شمار گزارشها از جستجوی این حیوان برای غذا و شکار زمینی در تابستان، تعجبآور نیست.
خرس قطبی، نماد فاجعه اقلیمی
انتشار تصاویر و ویدیوهای وضعیت خرسهای قطبی طی سالهای گذشته، توجه بسیاری به خود جلب کرده است و این حیوان را به نماد فاجعه اقلیمی در جهان تبدیل کرده است.
گونههای جانوری قطبی نمیتوانند در آیندهای با دمای بالای انجماد، زندگی کنند. پس هر آنچه برای خرس قطبی روی میدهد سندی است از اینکه ٰدر مقیاس گستردهتر تغییرات اقلیمی چه روی خواهد داد.
پس نباید به همین یک ویدیو از شکار گوزن خرس قطبی، بهچشم مدرکی قطعی از تغییر رژیم غذایی این حیوان در جهانی گرمتر نگاه کرد. این ویدیو باید بهمنزله یادآوری باشد از موجودات خاصی که آنها را از دست خواهیم داد. گونههای که سرنوشتشان، گرچه ساکن شمالگان دوردستاند، خواهناخواه به سرنوشت ما گره خورده است.