تحلیل زیر درباره خیزش انقلابی شهروندان در ایران علیه جمهوری اسلامی، در «ریسپانسیبل استیتکرافت» منتشر شده است:
وسعت اعتراضات در ایران هر لحظه بیشتر و شعارها آتشینتر میشود. تحلیلگران در داخل و خارج ایران از خود میپرسند آیا ایران به سمت انقلاب حرکت میکند؟
مخالفت گروه بزرگی از مردم ایران با حکومتشان انکارناپذیر است و این پرسش که نارضایتی عمیق کنونی چه وقت به تغییر سیاسی منتهی میشود، سوالی بهجاست.
در پاسخ به چنین پرسشی، نگاهی اجمالی به تفاوت خیزش فعلی رو به انقلاب و انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ (۱۳۵۷) خالی از فایده نیست.
انقلاب سال ۵۷ دو مشخصه اساسی داشت:
یکی این که مردم خواهان آن بودند و دوم این که برای آن سازماندهی میکردند.
از مساجد، بهشکل پنهانی، برای دیدار، برنامهریزی، پول جمع کردن و بسیج مردمی استفاده میشد.
در سیر انقلاب اسلامی، رهبری، بهویژه در مقاطع انتهایی مبارزه، اهمیت پیدا کرد و از حمایت مردمی برخوردار بود.
با مقایسه انقلاب اسلامی و انقلاب فعلی، کار برای انقلابیون امروز بسیار دشوارتر به نظر میرسد؛ مردان پیر سیاست جمهوری اسلامی و دستاندرکاران انقلاب ۵۷ هم درسشان را خوب از برند.
شاه هرگز باور نداشت که روحانیون بتوانند برای او چالشی ایجاد کنند و اگرچه ساواک فهرستی از رهبران میدانی به شاه داد، اما او، بهدلایلی همچون رابطه خاص پادشاه با مردمش یا هر دلیل دیگر، به دنبال دستگیری آنان نرفت. این در حالی است که جمهوری اسلامی از دستگیری مخالفانش دست نمیکشد.
انقلابیون ۵۷ که دور و بر علی خامنهای را گرفتهاند، تلاش زیادی به خرج میدهند تا کوچکترین نشانه از مخالفت سیاسی را در نطفه خفه کنند و با اندکمشاهده مبنی بر احتمال رهبری یک فرد، او را دستگیر، بازجویی و برای مدت زیادی در حبس نگه دارند و بعد، با این هشدار که یک کلمه حرف سیاسی نزند وگرنه بهای بسیار سنگینی میپردازد، رها یا آنها را به حصر خانگی دائم محکوم کنند.
مواردی از این دست، مبارزه با چنین حکومتی را دشوار میکند.
اما آیا این به آن معناست که قیام ناممکن است؟ البته که نه. زمانه تغییر کرده، شرایط عوض شده و وقتی مردم برای آزادی شخصی و ملیشان دست به مبارزه میبرند، آنقدری شجاع و جسور هستند که مسیری متفاوت بیابند.
قطعا همین حالا هم در کنار اعتراضات و دور از چشم سپاه پاسداران، دیدارهایی پنهانی شکل میگیرد. در غرب و دیگر نقاط جهان، نمیتوان از چنین وقایعی خبردار شد و احتمالا جهان هنگامی که این تلاشهای پنهانی علیه حکومت ثمر دهد، از آنها خبردار میشود.
کمک ایالات متحده به انقلابیون میتواند از راه ساخت خانهای مجازی (کمک به بهبود وضعیت اینترنت در ایران) برای آنها باشد.
اما جهان باید درباره انقلاب ایران صبوری به خرج دهد چون ممکن است این خیزش مدتها به طول بینجامد.
آمریکا باید در این مدت فضایی برای تنفس معترضان ایرانی فراهم آورد تا خود، جنبششان را، در آن سختترین شرایط ممکن، پیش ببرند.