واشینگتن پست در گزارشی جامع، نگاهی دقیق به روابط گسترده و پیچیده میان کشورهای خاورمیانه و غول‌های فناوری در حوزه هوش مصنوعی انداخته‌است. بر اساس این گزارش این پدیده، تحولی عظیم در صنعت فناوری و موازنه قدرت ژئوپلیتیک رقم خواهد‌ زد.

بر اساس این گزارش دولت بایدن با میانجی‌گری در روابط صنعت فناوری ایالات متحده با خاورمیانه، از این منطقه به عنوان سپری در برابر نفوذ چین استفاده می‌کند. در همین راستا، واشینگتن به شکل‌گیری نسلی از بنیانگذاران کمک می‌کند که به صورت آرام و بی‌سروصدا از سرمایه‌های کلان کشورهای حوزه خلیج فارس بهره می‌برند.

اندرو فلدمن، کارآفرین حوزه هوش مصنوعی، نمونه بارزی از این گرایش جدید است. او که تا دو سال پیش حتی از موقعیت مکانی ابوظبی روی نقشه بی‌اطلاع بود، اینک با جذب سرمایه‌های کلان از سوی امارات، مراکز داده پیشرفته‌ای را در کالیفرنیا، دالاس و حتی حومه شهرهای بیابانی امارات می‌سازد.

فلدمن و همتایانش، بخشی از نسل جدید بنیانگذاران و سرمایه‌گذاران حوزه فناوری هستند که در سکوت، رهسپار صندوق‌های ثروت دولتی کشورهای خلیج فارس می‌شوند تا با رژیم‌های خودکامه منطقه وارد معامله شوند. مایکروسافت نیز ماه گذشته از سرمایه‌گذاری ۱/۵میلیارد دلاری در شرکت پیشرو فناوری امارات یعنی جی۴۲ خبر داد که شامل توافق استفاده از مدل‌های زبان هوش مصنوعی اُپن‌اِی‌آی (OpenAI) آلتمن نیز می‌شود.

او جزیی از نسل بنیانگذاران و سرمایه‌گذاران فناوری است که بی‌سر و صدا به صندوق‌های ثروت دولتی کشورهای خلیج فارس زیارت می‌کنند و با رژیم‌های خودکامه معامله می‌کنند.

این روند، تغییری ویرانگر در نحوه ساخت یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های جهان و بازیگران مشتاق به بهره‌بری از آن را رقم زده‌است. رقابت تسلیحاتی حوزه هوش مصنوعی، نقش خاورمیانه در این عرصه را دگرگون ساخته است.

تعدادی از مدیران شرکت‌ها و مقامات دولتی، به شرط ناشناس ماندن از ترس آسیب به روابط تجاری با واشینگتن پست گفت‌وگو کرده‌اند.

زمانی برخی از کارآفرینان فناوری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری به دلیل نگرانی از نقض حقوق بشر، روابط منطقه با چین و خوار شمردن سرمایه‌گذاری‌های سودآور اما نامطلوب در دولت‌های نفتی، از سرمایه‌گذاری در خاورمیانه خودداری می‌کردند.

قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی و عضو واشینگتن پست در سال ۲۰۱۸ باعث شد برخی از شرکت‌ها به صراحت از پول نقد این کشور صرف نظر کنند.

اما پول خاورمیانه تقریبا یک‌شبه به قدرتمندترین نیروی ژئوپلیتیکی در صنعت فناوری تبدیل شده‌است. یکی از سرمایه‌گذاران برجسته به واشینگتن پست گفت: «دوران خاشقچی به پایان رسیده‌ است.»

واشنگتن از این تغییر برای دور کردن خاورمیانه به‌ویژه امارات متحده عربی، متحد امنیتی کلیدی آمریکا، از مدار نفوذ چین بهره می‌برد. در همین راستا، کاخ سفید در ژوئن ۲۰۲۳ میزبان مدیران شرکت‌هایی همچون مایکروسافت، گوگل و اُپن‌اِی‌آی بود تا با مشاور امنیت ملی امارات دیدار و گفت‌وگو کنند.

در این نشست، شیخ طحنون تمایل امارات را به همکاری با شرکت‌های پیشرو هوش مصنوعی آمریکایی و جایگزینی آن‌ها با شرکت‌های چینی که سال‌هاست در منطقه حضور دارند، تشریح کرد.

بر اساس گفته‌های چهار نفر از کسانی که با این رسانه گفت‌وگو کردند برخی شرکت‌های سیلیکون ولی از طریق کانال‌های پشتیبان شخصی، با مقامات ایالات متحده در ارتباط هستند. سام آلتمن، مدیرعامل اُپن‌اِی‌آی که چندین سفر جذب سرمایه برای تاسیس یک شرکت زیرساختی جدید، به نام این‌فِراکو (InfraCo) به امارات داشته، با وزیر بازرگانی آمریکا در تماس پیامکی قرار دارد.

خاورمیانه از شراکت با سیلیکون ولی برای دستیابی به اهداف مهم خود از جمله تبدیل شدن به یک قدرت هوش مصنوعی و کاهش وابستگی اقتصادی خود به نفت استفاده می‌کند.

شرکت جی۴۲ امارات در تلاش برای ساخت پیشرفته‌ترین مدل هوش مصنوعی به زبان عربی در جهان است که می‌تواند به زبانی که ۴۰۰ میلیون نفر به آن تکلم می‌کنند، گفت‌وگو کند.

برخی مدیران فناوری و محققان امنیتی هشدار می‌دهند این صنعت باید در همکاری با کشورهایی که مرتکب نقض حقوق بشر می‌شوند و ممکن است از فناوری‌های آمریکایی برای نظارت از جمله هدف قرار دادن شهروندان آمریکایی سوءاستفاده کنند، محتاط باشد.

رقابت تسلیحاتی هوش مصنوعی

ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری عربستان و امارات، شرکت ژاپنی سافت‌بانک را قادر کرد تا در ۲۰۱۷ بزرگترین صندوق سرمایه‌گذاری فناوری را راه‌اندازی کند. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی نیز با میزبانی سرمایه‌گذاران نامداری چون پیتر تیل، مارک آندرسن و آلتمن در هتل فورسیزنز، حضور فزاینده سیلیکون ولی در عربستان را اعلام کرد.

پیشگامان

امسال در مجمع جهانی اقتصاد در داووس، دو ویترین غول‌پیکر از قدرت فناوری خاورمیانه به نمایش گذاشته‌شده‌بود، یک غرفه متعلق به شهر هوشمند عربستان سعودی «نئوم» و دیگری غرفه امارات متحده عربی که مزین به شعار «ملت‌های بردبار جهانی هستند» بود.

برنامه ملی ۱۰ ساله عربستان سعودی با این وعده در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، که «هرگز اجازه نخواهد‌داد کشورش تحت تاثیر قیمت‌های بی‌ثبات کالاها قرار گیرد». رهبران ابوظبی دو سال بعد گفتند «نفت آینده، اطلاعات است».

با آغاز تعامل غرب، منطقه با فشار برای انتخاب جبهه روبه‌روست. مقامات کشورهای خلیج بر توانایی خود در همکاری با ابرقدرت‌های رقیب تاکید دارند. عمر سلطان العلما، وزیر هوش مصنوعی امارات در این خصوص گفت: «ما نمی‌توانیم صرفا یک طرف را انتخاب کنیم» اما تاکید کرد این کشور در زمینه هوش مصنوعی با غرب همسوتر است.

مقامات آمریکایی نیز به آلتمن و دیگر مدیران ارشد هشدار دادند از فناوری خود در هنگام معامله با شرکای اماراتی محافظت کنند. یکی از کسانی که ارتباط با برنامه‌های آلتمن است به شرط ناشناس ماندن در گفت‌وگو با واشینگتن پست گفت: «مدیران با احتیاط کامل وارد منطقه شدند».

پروژه بلندپروازانه این‌فِراکو، مستلزم خرید مقادیر زیادی تراشه‌های نیمه‌رسانا همراه با املاک و قدرت است، تعهدی چند میلیارد دلاری که به مشتریانش خدماتی فراتر از اُپن‌اِی‌آی‌ می‌دهد.

برخی از افراد در سیلیکون ولی از فضای جدید جذب سرمایه استقبال نکرده‌اند و می‌گویند که نگرانی بزرگ آن‌ها عربستان سعودی است.

یکی از بنیان‌گذاران استارت‌آپ که اخیرا پیشنهاد سرمایه‌گذاران سعودی را رد کرده‌است به واشینگتن پست گفت که سیلیکون ولی می‌داند که بیشتر فناوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی در نهایت به دست ارتش‌های خارجی می‌افتد، جنگ هوش مصنوعی آن‌قدر مهم است که نمی‌توان آن را از دست داد.

اندرو کینگ، سرمایه‌گذار و بنیان‌گذار فیوچر‌‌یونیون (Future Union)، یک سازمان غیرانتفاعی که به قانون‌گذاران ایلات متحده در مورد خطرات چین مشاوره می‌دهد، گفت: «هیچکس اهمیتی نمی‌دهد که سرمایه‌ای که موفق به جذب آن شده از کجا تامین می‌شود. مثل این است که شتر دیدی ندیدی! کسی به روی خودش نمی‌آورد.»