نگاهی به سوابق رضا سراج، سخنگو و معاون ارتباطات دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی نشان می‌دهد او از حدود سه دهه پیش تا لحظه مرگ، در سمت‌های گوناگون امنیتی از جمله در سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، حقوق مردم را نقض کرد. خبر مرگ سراج در ۳۱ شهریور پس از یک عمل جراحی تومور مغزی منتشر شد.
روز ۱۲ شهریور امسال و به دنبال انتشار گزارش‌هایی درباره وخیم بودن حال این ناقض حقوق بشر، خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی با رد این خبرها به نقل از نزدیکان او اعلام کرد تحت درمان است و وضعیتش تثبیت شده است.
نام سراج به دلیل مشارکت او در طرح ترورهای خارج از کشور در لیست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا قرار داشت.
سراج که به عنوان یکی از ناقضان جدی حقوق بشر در ایران شناخته می‌شد، دارای درجه «سرتیپ دوم» و یکی از فرماندهان سپاه پاسداران بود.
او در سال‌های آخر زندگی‌اش به عنوان سخنگو و معاون ارتباطات دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی فعالیت داشت.
سراج فعالیت‌های خود را از دهه ۷۰ و با عنوان بازجو آغاز کرد و مدتی بعد سربازجوی (بازجوی ارشد) اطلاعات سپاه شد.
او با نام مستعار «علوی»، سربازجوی سازمان اطلاعات سپاه و مسئول پرونده بسیاری از فعالان سیاسی و دانشجویی در ایران بود و در «اخذ اعترافات اجباری از دانشجویان و تواب‌سازی از آن‌ها با اعمال فشار و شکنجه»، نقش پر‌رنگی داشت.
پس از انتصاب سراج به عنوان سخنگو و معاون فرهنگ و ارتباطات دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در دی ماه ۱۴۰۲، علی افشاری، فعال سیاسی، در مصاحبه‌ای با ایران‌اینترنشنال در خصوص بازداشت خود در آذر ماه ۱۳۷۹، سراج را سربازجوی پرونده خود معرفی کرد.
به گفته افشاری، سراج که در آن زمان با نام مستعار سربازجو علوی فعالیت می‌کرد، ناظر بر اعمال فشار و شکنجه او به دست بازجویان بود.
سراج مدتی بعد به عنوان رییس بسیج دانشجویی منصوب شد و پس از آن به عنوان تحلیل‌گر و عضو هیات علمی دانشگاه، در رسانه‌های حکومتی حضور داشت.
به نوشته سایت دادگستر که با عنوان بانک اطلاعاتی «ناقضان حقوق بشر در ایران» شناخته می‌شود، سراج به عنوان رییس بسیج دانشجویی در نقض حقوق بشر صورت گرفته در زمینه سرکوب دانشجویان در جریان اعتراضات سال ۱۳۸۸ مشارکت داشته است.
این ناقض حقوق بشر، در خرداد ۱۴۰۲ به دلیل مشارکت در طرح ترورهای خارج از کشور، در لیست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا قرار گرفت.
بیشتر بخوانید: معاون وزارت اطلاعات و رییس واحد ۴۰۰۰ سپاه در لیست تحریم‌های تازه آمریکا
سراج رییس پیشین واحد «۴۰۰۰» یا معاونت ویژه اطلاعات سپاه بود که در سال ۲۰۱۹ تشکیل شد.
او پس از افشای توطئه ترور یک اسرائیلی در قبرس برکنار شد و جواد غفاری که از سوریه اخراج شده بود، ریاست این واحد را برعهده گرفت.
بیشتر بخوانید: اختصاصی؛ افشای نقش سه معاون اطلاعات سپاه در عملیات‌های ترور جمهوری اسلامی در خارج از کشور
معاونت سیاسی قرارگاه ثارالله در تهران، ریاست سازمان بسیج دانشجویی، معاونت سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، ریاست دانشکده «پیامبر اعظم» و دانشگاه جامع «امام حسین»، برخی دیگر از مسئولیت‌های او در سپاه پاسداران انقلابی اسلامی بود.
از سراج به عنوان یکی از بازجوهای حاضر در فیلم بازجویی و شکنجه فهیمه دری نوگورانی، همسر سعید امامی و یکی از فرماندهان حمله به زندانیان سیاسی بند ۳۵۰ زندان اوین در ۲۸ فروردین ۱۳۹۳ و رقم خوردن «پنج‌شنبه سیاه اوین»، یاد می‌شود.
غلامرضا خسروی سوادجانی، زندانی سیاسی، یکی از کسانی بود که در جریان رخداد «پنج‌شنبه سیاه اوین» زخمی شد.
خسروی پس از این حمله، در جریان یکی از ملاقات‌های خود با خانواده‌اش به آن‌ها خبر داد سربازجو علوی (سراج) به او گفته خودش حکمش را از سه سال حبس به اعدام کشانده است.
این زندانی سیاسی همان زمان اعلام کرد سراج او را تهدید کرده که حکم اعدامش به زودی اجرا می‌شود.
او در نهایت کمتر از دو ماه بعد، در تاریخ ۱۱ خرداد ۱۳۹۳ در زندان رجایی‌شهر کرج به دار آویخته شد.
برخی فعالان مدنی و مدافعان حقوق بشر با انتشار مطالبی در شبکه‌های اجتماعی با بیان اینکه سراج با مرگش از محاکمه گریخت، یادآور شدند که مرگ او به معنای بسته شدن پرونده جنایت‌هایش نیست.