کمیته نوبل روز سه‌شنبه ۱۷ مهر جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۴ را به جان هاپفیلد و جفری هینتون اهدا کرد. این دو برای اکتشافات و اختراعاتی اساسی که یادگیری ماشین را با شبکه‌های عصبی مصنوعی امکان پذیر می‌کند، برنده نوبل فیزیک شدند.
جان جوزف هوپفیلد (متولد ۱۵ ژوییه ۱۹۳۳)، فیزیکدان آمریکایی است که بیشتر به دلیل مطالعاتش در زمینه شبکه‌های عصبی تداعی‌گر در سال ۱۹۸۲ شناخته می‌شود.
این مدل که اکنون به نام شبکه هوپفیلد معروف است، نقش مهمی در توسعه شبکه‌های عصبی مصنوعی و یادگیری ماشینی داشته است.
هوپفیلد در سال ۱۹۵۸ مدرک دکترای فیزیک خود را از دانشگاه کرنل دریافت کرد و به عنوان استاد در دانشگاه‌های معتبر از جمله پرینستون و کلتک فعالیت کرده است.
جفری اورست هینتون (متولد شش دسامبر ۱۹۴۷)، دانشمند بریتانیایی-کانادایی است که در حوزه علوم کامپیوتر و روان‌شناسی شناختی فعالیت می‌کند.
هینتون به عنوان یکی از پیشگامان شبکه‌های عصبی مصنوعی شناخته می‌شود و اغلب از او به نام «پدرخوانده هوش مصنوعی» اسم می‌برند.
او از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ در گوگل (Google Brain) و دانشگاه تورنتو فعالیت داشت و در سال ۲۰۲۳ به دلیل نگرانی‌هایش درباره خطرات هوش مصنوعی، از کار در گوگل کناره‌گیری کرد.
هینتون همچنین برنده چندین جایزه دیگر از جمله مدال دیراک و جایزه آلبرت اینشتین است و به عنوان یکی از تاثیرگذارترین دانشمندان در زمینه فیزیک و زیست‌شناسی محاسباتی شناخته می‌شود.
نوبل فیزیک سال گذشته به چه کسانی رسید؟
در سال ۲۰۲۳، پیر آگوستینی، فرنک کراوس و آن لوهیلیر، موفق به دریافت جایزه نوبل فیزیک شدند.
آن‌ها به خاطر توسعه پالس‌های لیزری فوق‌العاده کوتاه که امکان مطالعه حرکات الکترون‌ها را فراهم می‌کند، این جایزه را دریافت کردند.
مراسم اهدای جایزه نوبل فیزیک در دهم دسامبر در استکهلم برگزار می‌شود و برندگان این جایزه، مدال، دیپلم و مبلغ جایزه را دریافت می‌کنند.
برندگان جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۴ چه کسانی بودند؟
روز دوشنبه، کمیته نوبل در موسسه کارولینسکا در استکهلم سوئد، ویکتور آمبروس و گری روکون را به عنوان برندگان جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی سال ۲۰۲۴ معرفی کرد.
این دو دانشمند آمریکایی به دلیل کشف میکرو آر.ان.ای‌ها (microRNA)، مولکول‌های کوچک آر.ان.ای که نقشی کلیدی در تنظیم ژن‌ها ایفا می‌کنند، این جایزه را دریافت کردند.
کشف میکرو آر.ان.ای‌ها، اصل جدیدی را در تنظیم ژنتیکی معرفی کرده و نشان داده است این مولکول‌ها برای موجودات چندسلولی، از جمله انسان، ضروری هستند.
جایزه نوبل
جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵ به وسیله آلفرد نوبل، شیمیدان و مخترع سوئدی، بنیان‌گذاری شد.
نوبل، مخترع دینامیت، پس از مواجهه با انتقادات درباره آثار مخرب اختراعش، در وصیت‌نامه‌اش تصمیم گرفت ثروت خود را به‌منظور اعطای جوایز به افرادی که بزرگ‌ترین دستاوردها را در زمینه‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی یا پزشکی، ادبیات و صلح به دست می‌آورند، وقف کند.
هدف او از این اقدام، تشویق نوآوری‌هایی بود که به نفع بشریت باشد.
اولین جوایز نوبل در سال ۱۹۰۱ اهدا شدند.
در طول سال‌ها، جایزه نوبل به یکی از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین جوایز در سطح جهان تبدیل شده است.
علاوه بر جوایز اصلی، در سال ۱۹۶۸ بانک مرکزی سوئد نیز جایزه‌ای در زمینه علوم اقتصادی به یاد آلفرد نوبل تاسیس کرد که به آن جایزه نوبل اقتصاد گفته می‌شود.
فرایند انتخاب برندگان با دقت و از طریق کمیته‌های علمی و کارشناسی مرتبط انجام می‌شود و اسامی نامزدها و سایر اطلاعات در مورد نامزدی و روند انتخاب، تا ۵۰ سال بعد فاش نمی‌شود.
جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۴
روز چهارشنبه ۱۸ مهر، کمیته نوبل برنده جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۴ را معرفی خواهد کرد.
در سال ۲۰۲۳، مونگی باوندی، لوئیس بروس و الکسی اکیموف، به خاطر دستاوردهایشان در زمینه ایجاد نقاط کوانتومی، موفق به دریافت جایزه نوبل شیمی شدند.
نقاط کوانتومی، ذراتی فوق‌العاده کوچک هستند که اندازه آن‌ها تقریبا یک میلیون برابر کوچک‌تر از سر یک سوزن است. این نقاط به دلیل اندازه‌های مختلف خود، قادر به تولید رنگ‌های متنوعی از نور هستند و کاربردهای گسترده‌ای در فن‌آوری‌های نوری و الکترونیکی دارند.
جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴
روز پنج‌شنبه ۱۹ مهر، برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴ اعلام خواهد شد.
در سال ۲۰۲۳، یون فوسه، نویسنده نروژی، به دلیل آثار برجسته‌اش در ژانر نمایشنامه و داستان‌های تخیلی، به ویژه موضوعات الهیاتی، موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد.
آکادمی سوئد در بیانیه خود به طور خاص از رمان چند جلدی فوسه با عنوان «سپتولوژی» قدردانی کرد.
این اثر درباره یک نقاش است که در آن به موضوعاتی چون مرگ، حافظه، اعتیاد به الکل و هنر پرداخته و تامل می‌کند.
جایزه نوبل صلح ۲۰۲۴
روز جمعه ۲۰ مهر، کمیته صلح نوبل، برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۴ را معرفی خواهد کرد
در سال ۲۰۲۳، نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی در ایران، برنده این جایزه شد و کمیته نوبل نروژ از او به خاطر «مبارزه علیه ستم بر زنان در ایران و مبارزه برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همه» قدردانی کرد.
این جایزه توجه بین‌المللی را به مبارزه برای حقوق زنان در ایران معطوف کرد؛ جایی که زنان پس از کشته شدن مهسا ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد در پاییز ۲۰۲۲، در اعتراض به خیابان‌ها آمدند.
محمدی، بعد از شیرین عبادی دومین ایرانی است که این جایزه را به خود اختصاص داده است.
او پنجمین فردی بود که در حبس این جایزه را دریافت کرد.
نوبل علوم اقتصادی
به گفته کمیته نوبل، روز دوشنبه ۲۳ مهر، برنده جایزه نوبل علوم اقتصادی ۲۰۲۴ معرفی خواهد شد.
در سال ۲۰۲۳، پروفسور کلودیا گلدین، اقتصاددان برجسته دانشگاه هاروارد، این جایزه را برای تحقیقات خود در زمینه بررسی نقش زنان در بازار کار دریافت کرد.
گلدین با تحلیل بیش از ۲۰۰ سال داده‌های نیروی کار ایالات متحده، نشان داد نرخ اشتغال و شکاف دستمزد جنسیتی نه تنها به عوامل اقتصادی، بلکه به تغییرات در هنجارهای اجتماعی مرتبط با آموزش و نقش زنان در خانه و خانواده بستگی دارد.
گلدین سومین زنی بود که برنده جایزه نوبل اقتصاد شد؛ جایزه‌ای که تاکنون به ۹۰ مرد اهدا شده است.