بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در پیامی خطاب به مردم ایران گفت جمهوری اسلامی برای حملات موشکی به اسرائیل ۲/۳ میلیارد دلار هزینه کرده است. اما صورتحساب هزینههای منطقهای تهران، از دلارهای چمدانی که محمود الزهار گرفت تا دهها میلیارد خرج در سوریه، خیلی بیشتر از این است.
در دو عملیات «وعده صادق» یک و دو، جمهوری اسلامی مجموعا ۳۵۰ موشک میانبرد، به سمت اسرائیل شلیک کرد. علاوه بر این، تعداد نامشخصی هم پهپاد برای حمله به اسرائیل استفاده شده است. ماجراجوییهای گرانقیمت جمهوری اسلامی به دو عملیات «وعده صادق» یک و دو ختم نمیشود.
جزئیات عدد اعلام شده از سوی نخست وزیر اسرائیل به طور دقیق اعلام نشده است، اما ایراناینترنشنال پیشتر ارزش موشکهای شلیک شده از ایران به اسرائیل را دو میلیارد و ۲۷۵ میلیون دلار برآورد کرده بود.
در حمله متقابل اسرائیل به ایران که پنجم آبان ۱۴۰۳ در عملیات «روزهای پاسخ» انجام شد، حجم خسارت به طور دقیق مشخص نشد. در حالی که آمریکا و اسرائیل اعلام کردند به سامانه پدافندی و توانایی تولید موشک جمهوری اسلامی خسارت جدی وارد شده است، مقامات جمهوری اسلامی گفتند خسارتها به زیرساختهای نظامی جزئی بوده است.
با وجود گفته مقامات جمهوری اسلامی، مرگ دستکم چهار نیروی کادر پدافند ارتش جمهوری اسلامی نشان میدهد احتمالا حجم خسارات بیشتر از «آسیب جزئی» بوده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، اسرائیل در حمله خود، سایتهای تولید سوخت جامد مورد استفاده در موشکهای بالستیک را در پارچین و خجیر هدف قرار داده است.
علاوه بر این، وال استریت ژورنال به نقل از یک مقام اسرائیلی گزارش داد پیش از حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی، ایران چهار سامانه پدافند موشکی اس-۳۰۰ داشت که پیشرفتهترین سیستم پدافند هوایی آن محسوب میشدند، اما همه این سامانهها در حمله اسرائیل منهدم شدند.
تنها ارزش سامانههای اس-۳۰۰ روسی که جمهوری اسلامی آنها را سال ۱۳۹۴، پس از سالها تلاش و مذاکره از روسیه دریافت کرده بود، ۷۰۰ میلیون دلار بود. این ۷۰۰ میلیون دلار به علاوه ۲.۳ میلیارد دلاری که نخست وزیر اسرائیل گفته، هزینه جمهوری اسلامی را به سه میلیارد دلار می رساند.
هیچ برآورد مشخصی از ارزش سایر اهداف منهدم شده در حمله اسرائیل وجود ندارد.
هزینه نیابتیها؛ حماس
دشمنی با اسرائیل هزینههای دیگری هم برای جمهوری اسلامی داشته که از محل ثروت ایران تامین شده است. اعداد و ارقام متفاوتی از کمکهای مالی جمهوری اسلامی به حماس اعلام شده است.
وزارت خارجه آمریکا سال ۲۰۲۰ میلادی برابر ۱۳۹۹ خورشیدی، رقم سالانه کمک جمهوری اسلامی به حماس را ۱۰۰ میلیون دلار اعلام کرد.
فروردین امسال روزنامه تایمز، چاپ لندن، در گزارشی اختصاصی خبر داد که نامهها و اسنادی را مشاهده کرده است که ثابت میکند جمهوری اسلامی در فاصله سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ (۱۳۹۳ تا ۱۳۹۹)، یعنی در عرض شش سال، دست کم ۲۲۲ میلیون دلار به حماس پرداخته است.
این پایان صورتحساب جمهوری اسلامی نبود. سال ۱۳۹۹ محمود الزهار، از اعضای حماس در یک گفتوگوی تلویزیونی که قرار بود محلی برای تعریف خاطرات از قاسم سلیمانی، فرمانده کشته شده سپاه قدس باشد، فاش کرد پس از دیداری در سال ۱۳۸۵ با سلیمانی قرار بوده حجم زیادی از او پول بگیرند، اما چون فقط میتوانستند ۴۰ کیلو در چمدانهایشان حمل کند، تنها حدود ۲۲ میلیون دلار دریافت کردند.او تاکید کرد این دریافت به شکلی بود که چمدانهای آنها دیگر جا نداشته است.
ارقام متفاوت و زمان های متفاوتی برای کمکها به حماس اعلام شده است، اما بر اساس مصاحبه الزهار، میدانیم این کمکها دستکم از سال ۱۳۸۵ آغاز شده است. از طرفی کمترین برآورد که متعلق به تایمز لندن است، ارزش کمکها را سالانه ۳۷ میلیون دلار و وزارت خارجه آمریکا ارزش کمکها را ۱۰۰ میلیون دلار برآورد کرده است.
برآورد دستپایین از این ارقام، چیزی حدود ۷۰ میلیون دلار کمک سالانه است که اگر از سال ۱۳۸۵ آغاز شده باشد، یعنی جمهوری اسلامی در این سالها نزدیک به یک میلیارد و ۲۶۰ میلیون دلار به حماس کمک مالی کرده است.
هزینه نیابتیها؛ حزبالله لبنان
«نان، آب، پول، اسلحه و موشکهای ما همگی از ایران میرسد… و تا ایران پول دارد، حزبالله هم پول دارد.» این گفتههای حسن نصرالله رهبر سابق حزبالله لبنان است که در حمله هوایی مهر ۱۴۰۳ ارتش اسرائیل به لبنان کشته شد.
حزبالله لبنان برای سالهای طولانی نیروی نیابتی عظیم جمهوری اسلامی در مجاورت اسرائیل معرفی میشد که شکست آن کار سادهای نیست.
درباره تامین مالی حزبالله هم اعداد متفاوتی ارائه شده، میتوان گفت جمهوری اسلامی سالانه دستکم ۲۵۰ میلیون دلار خرج حزبالله لبنان میکرد. البته اعدادی تا ۵۰۰ میلیون دلار هم مطرح شدند.
روابط جمهوری اسلامی با حزبالله لبنان، قدیمیتر از حماس است، اما اگر آغاز حمایت مالی از حزبالله را مشابه حماس از سال ۱۳۸۵ در نظر بگیریم، طی این دوره حدود ۴/۵ میلیارد دلار هم خرج حزبالله لبنان شده است.
سایر هزینهها
جمهوری اسلامی مقادیر نامشخصی هم برای حمایت از نیروهای نیابتی خود در عراق برای جنگ با نیروهای آمریکایی، همچنین کمکهایی هم به انصارالله یمن، موسوم به حوثیها داشته است.
در جریان ناآرامیهای سوریه و اعتراضات مردم این کشور علیه حکومت بشار اسد که در ادامه به ظهور داعش در منطقه پیوند خورد، جمهوری اسلامی هزینههای بالایی داشت.
حشمتالله فلاحتپیشه، نماینده ادوار و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، سال ۱۳۹۹ درباره سفری که به سوریه داشت در یک گفتوگوی مطبوعاتی فاش کرد جمهوری اسلامی تنها در سوریه ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار هزینه کرده است.
با تمام اینها، این هزینهها صرفا برای مقابله با اسرائیل نبوده و در جهت اهدافی مثل نگهداشتن بشار اسد در قدرت، تقویت حوثیها علیه عربستان سعودی و امارات متحده عربی و همچنین حمله به نیروهای آمریکایی در منطقه هزینه شده است.
از جیب مردم ایران در جهت اهداف جمهوری اسلامی
جمهوری اسلامی بر خلاف دولتهای متعارف، منافع ملی کشور را قربانی ایدئولوژی خود کرده است. این مفهوم، موضوعی پنهانی نیست، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی با گذشت حدود نیم قرن از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، تاکید دارد که «انقلابی» است. او به وضوح از اقدامات گروههای شبه نظامی از علیه دولتهای منطقه و اسرائیل حمایت کرده و این را در سخنرانیهای خود بیان میکند.
این محدود به رهبر جمهوری اسلامی نیست. محمدجواد ظریف در یک مصاحبه تلویزیونی در بهمنماه سال ۱۳۹۷، زمانی که وزیر امور خارجه حسن روحانی بود، در پاسخ به اینکه چرا مردم ایران ۴۰ سال زیر فشار تحریمها نگه داشته شدند گفت «ما افتخار میکنیم که به خاطر فلسطین تحت فشار هستیم.»
پنج سال پس از آن گفتگو، در سال ۱۴۰۳، دسترسی مردم ایران به امکانات اولیه زندگی مدنی هم بیش از پیش دشوار شده است، این در حالی است که برخورداری از برق، گاز، آب آشامیدنی، اینترنت پرسرعت و آزاد در بسیاری از کشورهای جهان جزء پیش پا افتادهترین امکانات است.
اما مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، صراحتا میگوید به دلیل کمبود سوخت، برای این که در زمستان به مشکل بر نخوریم، مردم باید قطعی برق را تحمل کنند.
در حالی که ایران یکی از کشورهای برتر دارای ذخایر نفت و گاز است، جمهوری اسلامی مردم را در دوراهی داشتن برق ۲۴ ساعته و تحمل آلودگی هوا قرار داده است.
سخنگوی دولت هم با افتخار میگوید رییسجمهوری شخصا برای کاهش آلودگی هوا و محدود کردن مازوتسوزی، جدول خاموشی را پیشنهاد داده و آن را پیگیری میکند.
از همین حالا، در حالی که هنوز در ماه دوم پاییز هستیم، مقامات در اظهارات خود برای کمبود گاز در زمستان زمینهچینی میکنند و هیات وزیران مصوب کرده، تعرفهگذاری طوری تغییر کند که جمهوری اسلامی بتواند از پنج درصد گاز مصرفی در بخش خانگی جریمه پرمصرف بودن دریافت کند.