با گذشت حدود ۱۰ روز از سقوط دولت بشار اسد، فرانسه، بریتانیا و آلمان، دیپلمات‌های خود را برای دیدار و رایزنی با احمد الشرع، رهبر گروه تحریر شام، به سوریه اعزام کردند. پرچم فرانسه پس از ۱۲ سال بر فراز سفارت این کشور در دمشق قرار گرفت.
هم‌زمان با تحرکات دیپلماتیک در دمشق، نخست‌وزیر ایتالیا گفت که در میان کشورهای گروه هفت، این کشور تنها کشوری است که سفارتش در دمشق باز است.
جورجیا ملونی گفت که رم آماده گفت‌وگو با رهبری جدید سوریه «در چارچوب ارزیابی و اقدامات مشترک با شرکای بین‌المللی اروپایی» است: «نخستین نشانه‌ها دلگرم‌کننده به نظر می‌رسند اما حداکثر احتیاط لازم است. حرف‌ها باید در پی عمل باشد و ما مقامات جدید سوریه را بر اساس حقایق قضاوت خواهیم کرد.»
خبرگزاری فرانسه گزارش داد یک هیات فرانسوی به سرپرستی ژان فرانسوا گیوم، فرستاده ویژه این کشور در امور سوریه، سه‌شنبه ۲۷ آذر وارد دمشق شد.
گیوم در بدو ورود به پایتخت سوریه، از ساختمان سفارت فرانسه در این کشور بازدید کرد.
او پس از حضور در دمشق، به خبرنگاران گفت: «فرانسه برای ایستادن در کنار مردم سوریه در دوره انتقال آماده می‌شود.»
هم‌زمان، رییس کمیسیون اروپا هشدار داد که اتحادیه اروپا و متحدانش نمی‌توانند اجازه دهند داعش که هرگز در سوریه به طور کامل ریشه‌کن نشده، دوباره احیا شود: «خطر تجدید حیات داعش واقعی است.»
اوزولا فون در لاین تاکید کرد که باید به وحدت ملت سوریه احترام گذاشته شود و از اقلیت‌ها محافظت شود.
از سوی دیگر کایا کالاس، مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «ما نمی‌توانیم در سوریه خلاء باقی بگذاریم. اتحادیه اروپا باید (در سوریه) حضور داشته باشد.»
کالاس در ادامه تاکید کرد: «ما در حال حاضر روند تعاملی محتاطانه‌ای را با رهبری جدید و جامعه مدنی سوریه آغاز کرده‌ایم. دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا را در سوریه بازگشایی خواهیم کرد تا تعامل سازنده داشته باشیم و از آنجا نظر دریافت کنیم.»
در کنار این اظهارات، جمعی از دیپلمات‌های بریتانیا پس از سقوط اسد، با رهبر گروه تحریر شام دیدار و گفت‌وگو کردند.
بر اساس تصاویر منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی، آن اسنو، نماینده ویژه بریتانیا در امور سوریه نیز در این دیدار حضور داشته است.
وزارت خارجه آلمان اعلام کرد دیپلمات‌های این کشور، ۲۸ آذر اولین گفت‌وگوی خود را با نمایندگان تحریر شام در دمشق انجام خواهند داد.
این مذاکرات بر روند انتقال قدرت در سوریه و حفاظت از اقلیت‌ها متمرکز خواهد بود.
سخنگوی وزارت خارجه آلمان در بیانیه‌ای گفت: «احتمال حضور دیپلماتیک ما در دمشق نیز بررسی می‌شود.»
روزنامه آلمانی بیلد ساعتی پیش از این بیانیه گزارش داد در صورت موفقیت مذاکرات هیات اعزامی به سوریه، آمادگی برای بازگشایی سفارت آلمان در دمشق ایجاد می‌شود.
سخنگوی وزارت خارجه آلمان با اشاره به این که برلین رفتار تحریر شام را با توجه به ریشه‌های ایدئولوژیک آن به‌عنوان شاخه‌ای از القاعده به دقت زیر نظر دارد، افزود: «تا جایی که می‌توان قضاوت کرد، آن‌ها تاکنون با احتیاط عمل کرده‌اند.»
او گفت برلین به‌طور نزدیک با هم‌پیمانان خود، از جمله آمریکا، بریتانیا، فرانسه و همچنین کشورهای عربی، در مورد سوریه در حال همکاری است.
هم‌زمان با این دیدارهای دیپلماتیک، اتحادیه اروپا از ایجاد «فرصتی تاریخی برای ایجاد ثبات در سوریه» خبر داد و گفت: «موفقیت سوریه در مرحله انتقال قدرت به نفع ماست. کاهش تحریم‌ها علیه سوریه همراه با گام‌های مشخص به وسیله دولت انتقالی صورت می‌گیرد.»
اتحادیه اروپا از تلاش‌ها برای ایجاد پایه‌های عدالت انتقالی و آشتی در سوریه اعلام حمایت کرد.
سه‌شنبه ۲۷ آذر، رابرت پتی، رییس نهاد تحقیقاتی سازمان ملل نیز در نشستی خبری گفت پیامی به مقامات سوریه ارسال و تمایل خود را برای اعزام یک هیات به این کشور اعلام کرده است.
پیگیری‌ها برای بازگشایی سفارت جمهوری اسلامی در دمشق
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی با اشاره به پیگیری برای بازگشایی سفارت حکومت ایران در دمشق گفت این موضوع نیازمند «تامین امنیت سفارت و کارکنان» است.
او گفت کادر دیپلماتیک و سفیر جمهوری اسلامی در سوریه کماکان در تهران هستند و افزود: «در خصوص بازگشایی سفارت با توجه به روند تحولات و تصمیم هیات حاکمه جدید سوریه، تصمیم خواهیم گرفت.»
هم‌زمان با سقوط دولت اسد در هجدهم آذر، گروهی از شهروندان سوری وارد سفارت جمهوری اسلامی در دمشق شدند و اقدام به شکستن شیشه‌های ساختمان و تخریب تجهیزات و وسایل داخل آن کردند.
پیش از سقوط اسد نیز گزارش‌هایی درباره خروج نیروهای جمهوری اسلامی و تخلیه سفارت در دمشق منتشر شده بود اما مقامات حکومت این گزارش‌ها را تکذیب کردند.
بقائی در بخشی دیگر از سخنانش گفت: «خروج ما از سوریه مسئولانه بود و برای کشورگشایی، در سوریه نبودیم.»
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ۲۱ آذر سقوط اسد را «محصول یک نقشه مشترک» آمریکایی و اسرائیلی خواند و گفت سوریه از مخالفان پس گرفته می‌شود.
ناظران، تحولات اخیر سوریه را ضربه‌ای به نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی می‌دانند و معتقدند پایان پنج دهه حکومت خاندان اسد بر این کشور، توازن قدرت در خاورمیانه را تغییر خواهد داد.